Het prijskaartje van een adoptiekind
Column / Het prijskaartje van een adoptiekind
Adoptie doe je niet zo maar. Voordat het besluit wordt genomen, ben je al een lange weg gegaan. Een weg die vaak is geplaveid met verdriet rond het (onvervulde) verlangen naar een kind. De adoptieweg is zo mogelijk nog zwaarder. Niet alleen emotioneel, maar zeker ook financieel.
Wie besluit te adopteren, moet bestand zijn tegen een lange lijst binnen- en buitenlandse eisen (waaronder de leeftijdsgrens van 42 jaar) en het feit dat je de komende jaren behoorlijk onder de loep wordt genomen. De benodigde hoeveelheid documenten is bijna eindeloos. De voorbereidende cursus ( 900) is verplicht en wachttijden zijn lang. Naast alle problematiek, gaat geld een belangrijke rol spelen: wie het kind op officiële wijze via de vergunninghouder adopteert, moet al snel rekenen op een bedrag tussen de 10.000 en 30.000.
Met het insturen van een 'aanvraagformulier adoptie van een buitenlands kind' (via www.adoptie.nl) start je officieel een lange en trage procedure via het ministerie van justitie. Je ontvangt een BKA (Buitenlands Kind ter Adoptie) nummer dat onder meer de volgorde bepaalt waarin je in aanmerking komt voor de cursus van 6 bijeenkomsten door Stichting Adoptievoorzieningen (afdeling VIA). De wachttijd voor deze cursus kan oplopen tot een jaar of twee. Na de cursus start een gezinsonderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming. Bij een positief advies volgt dan uiteindelijk de beginseltoestemming waarmee je terecht kunt bij één van de vergunninghouders: door de overheid erkende instellingen die een vergunning hebben om bij adoptie te bemiddelen. De wachttijden bij vergunninghouders verschillen, maar lopen snel op tot een jaar of twee. Bovendien loeren er vele obstakels. Behalve de eisen die in Nederland gesteld worden, krijg je ook te maken met de specifieke eisen van het land waaruit je wilt adopteren. Zo accepteren de meeste landen geen paren van gelijk geslacht of alleenstaanden. Ook worden er vaak eisen gesteld aan het aantal (biologische of adoptie) kinderen binnen een gezin en/of de religieuze achtergrond.
Het is heel goed mogelijk dat een vergunninghouder in plaats van een jongetje een meisje (of andersom) of een lichtgehandicapt kind voorstelt, terwijl je hebt aangegeven dat liever niet te willen. Het grote bezwaar tegen de werkwijze van vergunninghouders is dan ook dat je weinig zeggenschap hebt over je uiteindelijke kind, terwijl je wel wordt geacht daar verder een levenlang goed voor te zorgen. Verder zijn de kosten voor velen een niet te onderschatten probleem.
Wat ben je zo globaal kwijt aan kosten en waar zitten die bedragen in? Vergunninghouder Wereldkinderen, die in 2005 voor 475 kinderen uit 15 verschillende landen bemiddelde en daarmee een van de grootste is, rekent bedragen tussen 12.000- 30.000 afhankelijk onder meer van het land, van reizen (z)onder begeleiding en adoptie van één kind respectievelijk drie tegelijk. Voor de adoptie van een kind uit Brazilië (bijna 11.000) bedragen de 'procedurekosten' 1810; de 'kosten buitenland' 3695,-; de 'bureaukosten' 4410,- terwijl de overige kosten worden begroot op zo'n 1000. Ook bij Stichting kind en toekomst worden bedragen tussen 12.000 en 25.000 genoemd, terwijl bij Stichting Hogar die bemiddelt voor kinderen in Colombia de procedure op ca. 13.000 uitkomt.
Vanwege lange wachttijden, strikte eisen en aanzienlijke financiële offers, neemt een steeds groter deel van de aspirant adoptief ouders het heft in eigen hand en gaat doe-het-zelf'en. Vroeger betekende dit dat je geheel zelfstandig contact zocht met een contactpersoon of instelling in het buitenland (meestal via andere ouders verkregen).
Tegenwoordig is ook het zelf doen aan veel regels gebonden. Tot en met het verkrijgen van de beginseltoestemming van het Ministerie van Justitie is de procedure sowieso gelijk aan de officiële weg via de vergunninghouders. Vervolgens kan je je wenden tot een zelfgekozen contactpersoon of instelling in het buitenland.
Wat zijn de voordelen? Velen vinden dat vergunninghouders subjectief te werk gaan, en proberen dat via deze weg (enigszins) te vermijden. Adopteren op eigen initiatief is over het algemeen goedkoper. Je kan meer sturen met betrekking tot je wensen. En het gaat meestal sneller. De grote ergernis van veel zelfdoeners is dat je nooit helemaal zelfstandig kan handelen. Want met de beginseltoestemming in de hand, dient men zich te melden voor deelmiddeling (kosten ruwweg tot 1000 euro) bij één van de vergunninghouders. De vergunninghouder controleert het contact, de achtergrond van het kind en de reden van adoptie. De vergunninghouder adviseert het Ministerie van Justitie dat vervolgens al dan niet akkoord gaat. Gesteld wordt dat deze procedure noodzakelijk is om criminelen (o.a. orgaanhandel) te beletten in het 'zelfdoeners circuit' te treden.
Dat criminelen de legale weg van adoptie zullen bewandelen, is echter volgens zelfdoeners een weinig hout snijdend argument.
© Trouw 2009, op dit artikel rust copyright.
doptie valt onder de buitengewone uitgaven. Aftrekbaar zijn de behandeling van het verzoek om beginseltoestemming (de kosten contact met het ministerie van Justitie, bureau VIA en de Raad voor de kinderbescherming: porti, telefoon, kopieën (bewaar kwitanties, bonnen en bankafschriften!). Het verplichte deel van de bemiddeling tot een maximum van 681 (dit is in vele gevallen nog geen 10% van de werkelijke kosten), de juridische adoptieprocedure in het land van herkomst, vervoer van kind naar woonplaats van adoptieouders.